Zacna dama literatury. Żydzi, mity i wyimki z lektury

„To moje czytanie miało wyraźnie charakter transu narkotycznego, co może pomagało mi przetrwać okupację, prowadzić jakieś fantazmatyczne, równoległe życie” mówi Maria Janion Kazimierze Szczuce na początku opowieści o swym losie, w znakomitej książce, co należy od razu podkreślić, „Janion. Transe – traumy – transgresje. 1: Niedobre dziecię”. Losie, naznaczonym najpierw grozą …

Afryka Mankella

„Mózg Kennedy’ego” przypomina bardziej thriller społeczno-polityczny niż klasyczny kryminał. I choć fabułę napędza zagadkowa śmierć, zbrodnia jest w istocie pretekstem do przybliżenia problemów współczesnej Afryki. Afryka dla Henninga Mankella, autora słynnej serii kryminałów z komisarzem Kurtem Wallanderem w roli głównej, jest drugim domem i to w znaczeniu dosłownym. W Mozambiku …

Wiele szczęścia

Szczęście nr 1 W dzisiejszym „Dużym Formacie” (NR 28/1035 11 VII 2013) jest bardzo ciekawy artykuł Konrada Oprzędka „Znalazłem szczęśliwych Polaków!”, który najogólniej traktuje o radościach (ale też smutkach) mieszkańców Rzeczypospolitej. I wiecie co?! Radość wielka to praca z książkami (dalej, spełnienie marzeń i rozwijanie pasji). Taka oczywista oczywistość, ale …

Rewitalizacja i recenzja „Wąsów”

„Wąsy jako źródło radości i zdrowia” Emmanuel Carrere dał się poznać polskiemu czytelnikowi jako autor nietuzinkowej i łotrzykowskiej biografii Eduarda Sawienko. Książka „Limonow”, w której twórca popisał się mistrzowskim stylem i językiem, stanowi bezwątpienia pokłosie wcześniejszych prób i wprawek literackich. Takie „Wąsy” na przykład. Toż to nawet nie średniej jakości …

Wielokontekstowość zbrodni

Cała Europa stworzyła Kurtza miał powiedzieć Joseph Conrad w kontekście, rzecz jasna, zbrodni popełnianych przez białych kolonizatorów w Afryce. Ten genialny autor doskonale zdawał sobie sprawę, że „światli” przybysze ze Starego Kontynentu, którzy z takim uporem i konsekwencją eksplorowali i eksploatowali ziemię afrykańską nie działali w etycznej, dalej kulturowej próżni. Za …

Raj i jego nieszczęścia

Maciej Wasielewski z każdą kolejną książką jest coraz bliżej tytułu – reporter, specjalista od miejsc trudno dostępnych. Najpierw stworzył świetny reportaż z duńskich Wysp Owczych „81:1. Opowieści z Wysp Owczych” – pełen ciekawostek, humoru i historii z życia szczęśliwych (lub prawie szczęśliwych) mieszkańców wyspy (oczywiście, że istnieją smugi cienia w …

O poecie, który rewolucji się (nie)kłaniał

Broniewski zwykł przedstawiać się: „Broniewski jestem. Polak, katolik, alkoholik”. Że Polak – jasna sprawa, trudno się nie zgodzić. To między innymi patriotyzm przywiódł Broniewskiego z powrotem do kraju po II Wojnie Światowej, mimo, że miał już kupiony bilet do Londynu. Zresztą dorobek poetycki Broniewskiego to przecież pean na cześć Rzeczypospolitej. …

Dzikie, dziksze, bardziej dzikie…

Wydawać by się mogło, że pojęcie dzikości w kontekście nieznanego lądu jest pojęciem, które coraz trudniej znajduje realne zastosowanie. Bo czy są na świecie jeszcze lądy niezbadane i nieodkryte przez człowieka? Niezamieszkane i owszem, jasna sprawa. Ale czy istnieją takie tereny, które kurtuazyjnie nazywa się białymi plamami na mapie świata? …

Dwubiegunowo.

„Utopia konieczna” Powieść „Byliśmy przyszłością” to bardzo osobiste a zarazem wysoce poetyckie świadectwo życia w ścisłych ramach założeń ideologicznych. To książka o dzieciach Izraela wychowanych w eksperymencie społecznym – kibucu. To także tekst, którego dominantę kompozycyjną stanowi zaimek „my” – wspólnota, nie zaś pojedyncze istnienie. Lecz co ciekawe i niezwykłe, …

(Nie)pokonany Mugabe

Robert Mugabe w 2008 roku przegrywa wybory prezydenckie w Zimbabwe. Człowiek, który nieprzerwanie rządzi krajem od 1987 roku, powinien ustąpić miejsca działaczowi opozycji Morganowi Tsvangirai, który te wybory wygrał. Ale apodyktyczny i bezwzględny Mugabe nie jest, zresztą nigdy nie był, skory do ustępstw. Z ogłoszeniem wyników wyborów zwleka cztery miesiące. …

Słów garstka o dziele i arcydziele…

„Wyznaję” to powieść szalenie ambitna. W tym opasłym tomie (prawie 800 stron!) opisana została niemal cała historia kultury europejskiej – zaczynając od średniowiecza poprzez szaleństwo Holocaustu a kończąc na świecie współczesnym. Przewodników po tych jakże różnych epokach i światach jest kilku, lecz tym najważniejszy jest Adrian Ardevol, którego poznajemy już na …

Miszmasz. Czyli mówisz i masz (powieść). Życzenia.

I zatęskniłam za (o)powieścią…. Zapiski na marginesie Nie psujmy książki książką. To co ostatnimi czasy doprowadza mnie do szaleństwa (jeśli chodzi, rzecz jasna, o czytelniczą sferę mojego życia) to fakt, że wydawca, promuje swoją książkę porównaniem do jakiegoś literackiego klasyka, na przykład: „Drugi Dostojewski”, „Kafka współczesny”, „Anna Karenina ciągle żywa!”, …

Śmierć panny Marple. Kryminał roku

Polska literatura kryminalna ma się dobrze, wyjątkowo dobrze! Drżyjcie niedowiarkowie, krytycy odprawiajcie pokutę, czytelnicy radujcie się (a zaraz po wybuchu euforii, radzę wybrać się do księgarń), bo właśnie niedawno, na polskim rynku wydawniczym ukazała się naprawdę świetna powieści kryminalna. „Grób”, bo o tej książce mowa, autorstwa Gai Grzegorzewskiej, jest niezwykłym …

Głos w obronie ojczyzny utraconej

Dla niedawno zmarłego, wybitnego nigeryjskiego autora Chinua Achebe, ojczyzna stanowiła jeden z najważniejszych motywów literackiej pracy. Jak pisze Grzegorz Jankowicz w artykule poświęconym pamięci prozaika: Uważał, że zadanie pisarza zależy od stanu, w jakim znajduje się jego kraj. I tylko jeśli ludzie mają się w nim dobrze, pisarz może pozwolić sobie …

Safari Theroux. Miłość i smutek w Afryce

„Lata nie są przypadłością, starość jest siłą” przekonuje Paul Thoroux w książce „Safari mrocznej gwiazdy” w przededniu swoich 60 urodzin, które to – wbrew negatywnej opinii bliskich i znajomych, postanawia spędzić w Afryce. Pisarz-podróżnik, który po prawie czterech dekadach powraca na kontynent, prezentuje czytelnikowi refleksyjny i bardzo szczery, by nie …

„Czytelnik czytelnikowi w darze…”

Dzisiaj będzie troszkę emocjonalnie (chociaż mam poczucie, że zawsze tak jest), ponieważ przeczytałam książkę znakomitą i bliską mej jaźni i duszy. A taka właśnie lektura skłania do refleksji i ekscytacji. Jacek Dehnel, jeden z moich ulubionych polskich pisarzy, wydał właśnie zbiór esejów, który każdemu entuzjaście słowa pisanego przypadnie do gustu (a …

„Miłość i wojenne demony”

„Miłość z kamienia” jest dogłębnym studium cierpienia i strachu. Strachu, który naznaczył życie Grażyny Jagielskiej i wpłynął ostatecznie również na życie jej męża. To tekst o tym, jak zdradzieckie i chorobotwórcze mogą być poświęcenie i miłość. Przejmująca, niemal ekshibicjonistyczna rzecz, a przy tym: kameralna, szalenie ważna książka. On – Wojciech …