(Nie)śmiertelny Kukuczka. „Kukuczka. Opowieść o najsłynniejszym polskim himalaiście” Dariusz Kortko, Marcin Pietraszewski

Ze świecą szukać osoby, która nie kojarzy nazwiska Kukuczki. Nazwiska – człowieka legendy, który w przeciągu zaledwie ośmiu lat zdobył Koronę Himalajów i Karakorum. Mówiono o Kukuczce: silny, uparty, prostolinijny, ale też bezwzględny. Zimowy wojownik, dla którego zdobycie kolejnego szczytu było nie tylko wyzwaniem, ale wręcz instynktownym imperatywem. Imperatywem, który …

Tête-à-tête ze zbrodnią. „Czarny Mercedes” Janusz Majewski

Januszowi Majewskiemu udało się stworzyć kryminał zgoła klasyczny, intrygujący i bezmiar wciągający. Napisał książkę zgodną z regułami gatunku, której akcje osadził w przerażającym, ale jakże arcyciekawym momencie historii. „Czarny mercedes”, to bowiem powieść, w której większość wydarzeń dzieje się w okupowanej Warszawie roku 1941, gdzie bestialstwo nazistowskiego okupanta  nie zna …

Lęk powszedni. „Dygot” Jakub Małecki

Polska prowincja, wiek ubiegły, czas wojny. Dobra Niemka, której Zły Polak odmawia pomocy, rzuca w odwecie przekleństwo. Jan Łabendowicz już nigdy nie znana spokoju, a jego koszmarne i lepkie od potu sny już zawsze będą przypominały o tym niechrześcijańskim uczynku. I klątwa stanie się, tak przynajmniej twierdzi główny zainteresowany, przyczyną …

Perypetie translacji i inne. „Przejęzyczenie. Rozmowy o przekładzie” Zofia Zaleska

Nikt nie zna tak dobrze książki jak tłumacz. Redaktor, ba! nawet autor często nie posiadają takiej wiedzy na temat tekstu, jaką zdobył tłumacz podczas translacji. Gdyż to właśnie on wgryzł i rozgryzł tekst na drobne, bardzo drobne fragmenty i żadne wpadki fabularne, żadne konteksty i nawiązania nie są mu obce. …

Nudno jest. Kilka słów o „Zbrodni w szkarłacie” Katarzyny Kwiatkowskiej

Mam stosunek mocno ambiwalentny do książki Kwiatkowskiej. Bo z jednej strony moja wielkopolska dusza krzyczy: Cudownie! I nasz region doczekał się kryminalnej serii retro, z drugiej zaś: książka ta jest szalenie (i tu zadrżała mi ręka) nudna i schematyczna. I wybaczcie, ale oczywiste nawiązanie przez Kwiatkowską do Agathy Christie, tudzież …

(Nie)pamięć miasta. „Białystok. Biała siła, czarna pamięć” Marcin Kącki

Reportaż otwiera informacja o nasypie linii kolejowej Warszawa-Białystok, który „wzmocniony” zostały ciałami żydowskich dzieci. Dzieci, które zrozpaczeni rodzicie w akcie desperacji wyrzucali przez maleńkie okna wagonów towarowych. Niewiele z nich jednak przeżyło. Do tych nielicznych należy L., która miała raptem kilka lat, gdy jej rodzinę wywieziono do Treblinki. Ona przeżyła …

Moc tworzenia.”Tysiąc jesieni Jacoba de Zoeta” David Mitchell

Jesteśmy niewolnikami własnych przyzwyczajeń – niedojrzali i niefrasobliwi. Myślimy stereotypami, które być może ułatwiają nam życie, ale powodują też, że wiele rzeczy tracimy z oczu i znacząco ograniczamy eksploracje rzeczywistości, tym samym zamykając się przed nowymi, jakże potrzebnymi dla rozwoju, doświadczeniami. Dla jasności – to nie refleksja nad wynikami (czytaj: …

Deliryczne Los Angeles. „Perfidia” James Ellroy

 Los Angeles, grudzień 1941. Lotnictwo japońskie atakuje amerykańską bazę Pearl Harbor. Marzenia o pokoju zostają więc starte w proch, a mieszkańcy miasta zaczynają balansować na granicy histerii, nienawiści względem lojalnych Amerykanów japońskiego pochodzenia oraz poczuciu i przeczuciu, że ważne jest to, co tu i teraz. Nie ma przeszłości, ani przyszłości …

W literaturze nie ma demokracji. Są tylko soliści*. Szczepan Twardoch „Wieloryby i ćmy”

To nie jest dziennik w ścisłym tego słowa znaczeniu. W książce nie ma podziału na godziny, dni, miesiące. Nie ma uporządkowanych informacji o spotkaniach, wizytach, spisu rzeczy istotnych i tych mniej, nie uświadczymy również wiadomości o ilości wypitej wódki [casus Parnickiego]. Istnieje za to podział na lata 2007-2015 – zatem być …

Święta wojna świętej matki

W tej kameralnej, niezbyt obszernej książce, zmieściło się wiele, żeby nie powiedzieć wszystko: bezwarunkowa miłość, cierpienie i bezsilność, bezsens i okrucieństwo wojny, destrukcyjny charakter fanatyzmu. Jedna opowieść, która zawiera całe spektrum nieszczęść. „Wszystkie wojny Lary” to bowiem opowieść o kobiecie, która poniosła najgorsze z możliwych konsekwencji, dwóch wielkich, współczesnych wojen: …

Tylko biel. „Ku Klux Klan. Tu mieszka miłość” Katarzyna Surmiak-Domańska

Ameryka stanowi najważniejszy punkt na mapie współczesnego świata. Można zżymać się i złorzeczyć, ale niepodważalny wydaje się fakt, że oczy całego świata zwrócone są w kierunku Stanów Zjednoczonych, a cywilizacja amerykańska jest tą dominującą. Kultura zza oceanu pozornie wydaje się też dobrze poznaną: bo przemysł filmowy, bo przemysł muzyczny, bo …

Szczęśliwy człowiek nie ma przeszłości… .* „Ścieżki północy” Richard Flanagan

O samotności. Przede wszystkim o samotności pisze Flanagan w swej arcydzielnej powieści „Ścieżki północy”. O samotności przytłaczającej, ale też o jej wolnościowym, egoistycznym i ekshibicjonistycznym aspekcie. Będąc w odosobnieniu: emocjonalnym i cielesnym – wtedy właśnie jesteśmy (o paradoksie!) najbardziej otwarci i nadzy, i w ostatecznym rozrachunku, mało atrakcyjni. Też miłości …

Lęk pierwotny. „Arena szczurów” Marka Krajewskiego

Po pierwsze i najważniejsze – Krajewski jest w doskonałej, literackiej formie! Po drugie, jego najnowszy kryminał to precyzyjny i skrupulatnie przemyślany mikrokosmos zbrodni. Zbrodni, która przeraża i jednocześnie fascynuje. „Arena szczurów” zachwyca w takim samym stopniu, jak najlepsza z książek wrocławskiego autora: „Festung Breslau”. Bo i w najnowszej powieści Krajewskiego …

Człowiek ma prawo do niezabijania*

(Za każdym razem, gdy recenzuję książkę Aleksijewicz mam poczucie źle wykonanego zadania. Moje słowa, jakże ułomne w porównaniu ze słowami autorki i bohaterów reportażu, są tylko nędznym symulakrem, prowizoryczną konstrukcją alfabetu, których miejsce jest na dalekich rubieżach wybitnej prozy białoruskiej autorki. Ponadto: jeśli po tym świecie stąpają niedowiarkowie, którzy skłonni …

Zadowolony jak pies włóczy się bez celu*. Paul Theroux „Jechałem Żelaznym Kogutem”

Jego habitatem pociąg. Znakiem rozpoznawczym zaś: cięty język, zmysł obserwacji, dystans do samego siebie i otoczenia, gloryfikowanie szczegółów i trudów podróży. Paul Theroux, bo o nim mowa, w drugiej połowie lat 80. rusza w podróż przez Chiny. Ze wschodu na zachód. Z północy na południe. Swoją podróż rozpoczyna w Anglii …

Literatura, gruba forsa i cała reszta. „Co nas nie zabije” David Lagerkrantz

Wyobraźmy sobie przez moment sytuację niemożliwą. Sytuację, w której „Co nas nie zabije” Davida Lagercrantza traktujemy jako niezależny byt. Gdy nie dana nam jest wiedza o tym, że jest to czegokolwiek i jakakolwiek kontynuacja; że autor podjął się zadania napisania dalszej części „Millenium” dla grubej forsy; a gdy pisał właśnie …