Cóż począć z rękopisami niemieckojęzycznego Żyda, który przed wojną mieszkał w czeskiej Pradze? Jak je zakwalifikowywać? Opisać? Przypisać? Może kluczem identyfikacji samego autora? Zatem tożsamość niemiecka, czy żydowska? A może czeska? A co, jeśli podmiot sporu deklaruje: „Ja nie mam żadnych zainteresowań literackich, lecz literaturą jestem”, to mamy nie lada …
Nosiłeś tego dnia sweter z czerwonej puszystej wełny. „To był piękny sweter”, dodałeś, „z angory”. Po bardzo bogatym Żydzie…” Na nim były dwa skórzane pasy na krzyż, a pośrodku – na piersi – latarka. „Słuchaj, jak ja wyglądałem!” mówiłeś mi, kiedy zapytałam o dzień dziewiętnasty kwietnia… Wracając po latach do …
Tochman i Grynberg obierają podobny punkt wyjścia. Obaj opisują krajobraz po katastrofie (wojnie, reżimie, ludobójstwie), obaj próbują zrozumieć procesy (od)budowania szeroko rozumianego życia społecznego i indywidualnej tożsamości. Ich teksty dobitnie pokazują, że nic nie dzieje się od razu. Ba! Że „uzdrowienie” nie jest sprawą jednego, lecz kilku pokoleń, że trauma …
Mniej niż jedna trzecia Polaków uważa, że Polacy powinni przeprosić za Jedwabne. Takie są ostatnie wyniki CBOS-u – podaje w swojej książce Anna Bikont. Autorka zaczęła pracę nad reportażem w 2000 roku, skończyła w 2004. Jej publikacja była uzupełnieniem książki „Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka” Jana Tomasza Grossa. Chciała opisać …
Ranking najlepszych książek non-fiction zawsze robiłam z końcem roku. Jednak tym razem pokuszę się o niego miesiąc wcześniej. Z dwóch powodów. Pierwszy, większość tytułów już została wydana (wyjątkiem jest oczekiwana przeze mnie książka Macieja Zaremby Bielawskiego „Dom z dwiema wieżami”, Karakter). Drugi, być może moje rekomendacje ułatwią wybór świątecznych prezentów. …
Nie ma arcydzieła, czy jest? Wybitne małe formy czy kicz emocjonalny? Czy media społecznościowe, w których Szczygieł jest bardzo aktywny, zabijają reportaż (jak sugeruje kolega z redakcji), czy mu sprzyjają? Rozmieniają na drobne i czułostkowe, czy ułatwiają relację z odbiorcą? A może jedno i drugie? Czy to dobrze, że znamy …
Ryziński jest mistrzem w tworzeniu opowieści o nieobecności. Nieobecności intencyjnej i nieintencyjnej. W swoim reporterskim debiucie „Foucault w Warszawie” poszukiwał śladów francuskiego filozofa, którego roczny pobyt w stolicy został owiany nutą legendy i tajemniczości. Natomiast teraz mamy do czynienia z historią „dziwniejszą”, której narracja nie znalazła miejsca w podręcznikach historii. …
Dorastałam w miejscu, gdzie krzaki i drzewa rosły po horyzont. Wróbel czy sikorka? Buk a może dąb? Całą wiedzę na temat przyrody otrzymałam w pakiecie zaraz po urodzeniu. Trochę jak z dwujęzycznym dzieckiem. Nauka bezwiedna i najbardziej efektywna. Rozlewisko w środku lasu, ruiny dawnej wioski, polany pełne konwalii i prawdziwków …
W najnowszym numerze „Tygodnika Powszechnego” (Nr 33/2018) Ryszard Koziołek recenzuje biografię Herberta Andrzeja Franaszka. Obiecałam sobie, że tego tekstu na razie nie przeczytam, gdyż tkwię od 10 dni w biografii Herberta po uszy i lepiej dmuchać na zimne. Zatem czytam te Herbertowskie losy i nie mogę wybrnąć z lat 50., …
Mam dwa sugestywne obrazy związane z Gombrowiczem. Pierwszy, szczególnie mocny, bo familiarny. Jest krótko po premierze Ferdydurke, a recenzje w największych tytułach są, mówiąc delikatnie, średnie (bo krytycy główkują, cóż z tym novum zrobić. Zganić? Pochwalić? Bezpiecznej napisać, że raczej kiepskie). A młody i pewny siebie Witold wkracza do rodzinnego …
Quasi – recenzja. Nieodgadniony. Nieopisany. Wsobny taki. Mnożenie i kurczowe trzymanie się przymiotników, to raczej wyraz bezsilności w próbie opisania bohatera, którego opisywalność jest dość karkołomnym zadaniem. Bo jak tu uchwycić kogoś, kto swojej obecności nie przypieczętował dziennikami, notatkami, listami? Kto wzbraniał się przed publicznymi wypowiedziami? Kto nie szafował oceną …
Osiemnastoletnia Ayan i szesnastoletnia Leila opuszczają Norwegię, żeby dołączyć do bojowników Państwa Islamskiego w Syrii. Robią to w tajemnicy przed rodziną. Ich ojciec Sadiq, niedługo potem, rusza śladami nastolatek, żeby na własną rękę (nie od razu otrzyma wsparcie władz) odnaleźć córki. Ale dziewczyny nie chcą wracać. Są święcie przekonane, że …
Spróbujmy to sobie wyobrazić (albo chociaż uporządkować). Na początku lat siedemdziesiątych XIX wieku Osagowie zostali przesiedleni ze swoich ziem w Kansas do rezerwatu w północno-wschodniej Oklahomie. Ziemia na której z nakazu władz się osiedli, była pośledniego gatunku (czytaj: skały aż horyzont i jałowizna taka, że niewiadomo co z tym począć). …
Wszystko u niej niepewne. Nawet data urodzenia. Kazimiera Iłłakowiczówna, bękarcia wnuczka Tomasza Zana, wychowana przez Zofię Buyno z Zyberk-Platerów, od dziecka chłonęła niejednoznaczność każdym fragmentem swojego jestestwa. Bo cóż to jest za pochodzenie, do którego przyznać się nie wolno i nie wypada? Jakież to wychowanie, które nakazuje żyć w ciągłej …
Cały naród „trochę umarł” miał powiedzieć ówczesny gubernator Kalifornii Ronald Regan na wieść o zamachu na Martina Luthera Kinga (sam Sides nazywa śmierć pastora tragedią narodową). Gdy 4 kwietnia 1968 roku James Earl Ray pociągnął za spust, nie mógł przewidzieć, że decyzja powstała w jego chorym umyślę, wpłynie realnie na …
Jestem w stanie to sobie wyobrazić. Przynajmniej jeśli chodzi o część autorską. Zresztą od zawsze mam duży rezerwuar tolerancji w kontekście pasji. Zatem pasja. I fascynacja. Na tyle duża, żeby podjąć studia medyczne i wszystkie oszczędności przeznaczyć na kolejne arktyczne wyprawy, by spróbować odkryć tajemnicę śmierci trzech śmiałków. To akceptuję. …
Mam dwa ulubione punkty biografii Rutkiewicz. Numer jeden, to ten gdy uciera nosa męskiej drużynie narodowej i jako pierwsza Polka staje na szczycie Mount Everest. I drugi, gdy himalaistka mówi do papieża Jana Pawła II, podczas jego pielgrzymki do Polski w 1979 roku, że: Najwyższych szczytów nie zdobywa się samotnie. I o …
Mam z książką Wlekłego olbrzymi problem. Bo trochę czuję się tak, jakbym oddała do krawcowej metry pierwszorzędnego jedwabiu, i oczekiwała pysznej sylwestrowej kreacji, a otrzymała czapę z weluru. Wiedząc przy tym, że modystka jest mistrzynią w swym fachu. [Wybaczcie Państwo te rozbudowane metafory i porównania, ale czytam właśnie „Życioryste 2” …
