Rewitalizacja i recenzja „Wąsów”

„Wąsy jako źródło radości i zdrowia” Emmanuel Carrere dał się poznać polskiemu czytelnikowi jako autor nietuzinkowej i łotrzykowskiej biografii Eduarda Sawienko. Książka „Limonow”, w której twórca popisał się mistrzowskim stylem i językiem, stanowi bezwątpienia pokłosie wcześniejszych prób i wprawek literackich. Takie „Wąsy” na przykład. Toż to nawet nie średniej jakości …

Literacki upór i geniusz ze szczyptą uzasadnionej megalomanii

W znakomitej i debiutanckiej książce „W Patagonii” Bruce Chatwin przekonywał siebie i potencjalnych czytelników: Moim bogiem jest bóg piechurów. Jeżeli maszerujesz wytrwale, nie potrzeba ci innego boga. Wędrówka, radość chwili, ale przede wszystkim upór stanowią główne wyznaczniki tekstu angielskiego autora. Pisząc te słowa Chatwin nie był świadomy faktu, że kilkadziesiąt lat później, …

Crème de la crème epistolografii

Jest rok 1944. Osiemnastoletni Allen Ginsberg wysyła do siedzącego właśnie w więzieniu Kerouca list, który zawiera kilka luźnych uwag dotyczących „Martwych dusz” Gogola. Jack ma wówczas dwadzieścia dwa lata i został zamknięty za niejasny współudział w morderstwie. To ich pierwsze epistolograficzne spotkanie, ostatnie odbędzie się 19 lat później 6 października …

„Cygan przyszedł ostatni, bo spał”. „Cygan to cygan” Lidia Ostaowska

W najnowszym numerze magazynu „Kontynenty” (nr 2, 2012) Lidia Ostałowska przywołuje pewien żart usłyszany na Węgrzech: „Idzie Cygan do pracy”. Koniec i kropka. Śmieszne? Niestosowne? A może po prostu chamskie?! Krótki „dowcip”, który w intencji twórcy prawdopodobnie stanowić miał esencję osobowości przeciętnego Cygana właśnie. Ależ to śmierdzi wyświechtanym stereotypem. Mało …

Los czarnobylskiej duszy. „Czarnobylska modlitwa S. Aleksijewicz

Recenzując tę książkę, czuję się intruzem. Komentarz do tekstu Aleksijewicz jest i zawsze będzie namiastką, nieporadną próbą uchwycenia istotności tekstu. Każdy czytelnik osobiście powinien spotkać się z materią tekstu białoruskiej dziennikarki. Nie sposób bowiem w kilku zdaniach oddać jego siły, wielkości i wymowy. Zresztą sama autorka daleka jest od prób …

Pensja, pasja i pisarstwo (prawie) doskonałe

Literatura młodzieżowa to wymagający gatunek. Potencjalny autor pozycji z tegoż kręgu pisarstwa musi zmierzyć się nie tylko z problemem interesującej warstwy fabularnej, ale również poruszyć tematy i zagadnienia bliskie nastoletniemu, niepobłażliwemu czytelnikowi. Magdzie Szabo ta trudna prozatorska ekwilibrystyka znakomicie się udała. I to na tyle skutecznie, że swoją wyjątkową książką …

Magia amerykańskiego Południa

Lata osiemdziesiąte XX wieku przywitano w Savannah z równym spokojem, jak szalone pięćdziesiąte lata Beat Generation czy późniejsze lata hippisowskiej rewolucji. W tym niewielkim miasteczku, na południu Stanów Zjednoczonych, gdzie życie toczy się nadzwyczaj spokojnie i przewidywalnie, żadne nowe, wywrotowe trendy nie miały i nie mają prawa bytu. Dla konserwatywnych …

Jo Nesbø w szafie

Mimo szalonej i zatrważającej popularności kryminałów skandynawskich, gdzie trup ściele się gęsto, a sprawca zbrodni to bezwzględny psychopata, północny region Europy był postrzegany jako swoisty azyl bezpieczeństwa, społeczny i ekonomiczny raj na ziemi. Był, gdyż od czasu Andersa Breivika ten wyidealizowany obraz bezkrytycznie tolerancyjnego społeczeństwa uległ zasadniczej zmianie. Rysa, która …

Relacja z rzeczywistości „tuż obok”

Historia Halszki Opfer jest historią znaną. Jej autobiograficzny tekst „Kato-tato”, następnie jego kontynuacja „Monidło. Życie po Kato-tacie” stały się przyczynkiem do szeroko zakreślonej dyskusji na temat nieletnich ofiar molestowania seksualnego. Książka z miejsca stała się popularną i rozchwytywaną publikacją, ponieważ do tej pory w Polsce nikt z taką bezpośredniością i …

Na początku było zdanie…

Na początku było słowo. Precyzyjniej, kilka słów. Zdanie wypowiedziane przez starszą siostrę małoletniego bohatera, które przeistoczyło bezpieczny, dziecięcy jeszcze świat w dorosłą, pełna lęku rzeczywistość. A czy wiesz, że jesteśmy Żydami? – sformułowanie, które stanowi punkt wyjścia mikropowieści Romana Grana i z którym kilkunastoletni chłopiec próbuje się zmierzyć. Wpisać własną tożsamość w …

Opowieść o ostatnich Ewenkach

Na Syberii jest niewiele dźwięków. Szept zorzy polarnej, pomruki dzikich zwierząt, szczęknięcie psa, z rzadka – odgłos nadlatującego helikoptera. To prawie całe muzyczne spektrum regionu. Zasadniczo jednak króluje tam cisza. Tę dźwiękową monotonię, od czasu do czasu, przeszywa jeszcze odgłos dzwonka zawieszanego u szyi renifera. Może trafniej byłoby użyć czasu …

Iwaszkiewicz (nie)poznany

Ludwika Włodek „Pra. O rodzinie Iwaszkiewiczów” Wiele już słów użyto, aby opisać życie i twórczość jednego z najlepszych, ale też najbardziej kontrowersyjnych polskich pisarzy i poetów XX wieku. Jarosław Iwaszkiewicz – bo o nim mowa, po raz kolejny, jednak w całkowicie nowej odsłonie, pojawia się na kartach książki „Pra. O …

Świat w wersji podszewkowej

Gunter Wallraff  „Z nowego wspaniałego świata” Dziennikarstwo powinno zmieniać świat. Tak uważał chociażby Ryszard Kapuściński, którego pisarstwo miało z założenia charakter ściśle utylitarny. Temu wyraźnie idealistycznemu stwierdzeniu zdaje się również zawierzać Gunter Wallraff, niemiecki pisarz i dziennikarz, którego działania i publikacje przyczyniły się do dość bolesnej, lecz jak się okazuje …

Opisać nie-opisywalne

W.G. Sebald „Wojna powietrzna i literatura” Nieuważny czytelnik, który zdecyduje się sięgnąć po książkę Sebalda „Wojna powietrzna i literatura”, bardzo łatwo może wpaść w pułapkę – rolę sędziego lub co gorsza, wcielić się w postać kpiarza i sceptyka. Pierwszy bowiem rozdział zurychskich wykładów pisarza poświęcony został przede wszystkim statystyce zamordowanych …

Pomiędzy Historią a człowieczeństwem

Aleksandra Ziółkowska – Boehm „Lepszy dzień nie przyszedł już” Najnowsza publikacja Aleksandry Ziółkowskiej – Boehm „Lepszy dzień nie przyszedł już” składa się z trzech opowieści. Dwa pierwsze rozdziały opisują niezwykle dramatyczne losy rodzin zamieszkujących Kresy Wschodnie, trzeci poświęcony został osobie Hubalczyka, Romana Rodziewicza. Autorka po raz kolejny skupia się więc na szeroko rozumianej …

Galeria renesansowych osobowości

„Ludzie renesansu” Robert C. Davis, Beth Lindsmith „Ludzie renesansu” to bogato ilustrowana opowieść o epoce odrodzenia. Epoce, o której wydawać by się mogło, powiedziane zostało już wszystko. Lecz publikacja Robert C. Davis’a i Beth Lindsmith to całkiem nowe, nie pozbawione humoru spojrzenie na czas, w którym państwa europejskie ponownie nabrały …

„(Nie)bożne przyśpiewki”

Czy istnieje coś bardziej granicznego niż połączenie religii i seksualności?! Seksualności jednakże nie w kontekście uładzonej teorii, lecz takiej w rozumieniu dosłownym – pełnej płynów, wydzielin, potu, łez i nagich bezbronnych ciał. Pierwszoplanowa postać książki „Miesiąc niedziel”, wydanej właśnie w Polsce, to kwintesencja i połączenie tych dwóch na pozór różnych …