„Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka” Swietłana Aleksijewicz

„Rewers historii” Nie będzie z mojej strony ani krzty przesady, kiedy napiszę, że każdy reportaż Swietłany Aleksijewicz jest jak emocjonalne i intelektualne (w tym przypadku trudno ustalić kolejność) trzęsienie ziemi. Czytelnik, który już umościł sobie w miarę bezpieczną gawrę (bo zrozumianą, bo poznaną), gdzieś między Heglowską teorią dziejów a Baumanowską …

„Białe. Zimna wyspa Spitsbergen” Ilona Wiśniewska

Białe, bielsze, śnieg O mrozie zazwyczaj pisano źle. Źle, lub prawie apokaliptycznie. Z polskiego podwórka: Kapuściński, Hugo-Bader, czy ostatnio Książek – wszyscy oni zmarzluchy. Zresztą, co tu dużo ukrywać, trudno, żeby ktoś zachwycała się temperaturą, przy której myśli i oddech zmieniają się w grudy lodu. A jednak, na świecie istnieje …

„Seks, betel i czary” Aleksandra Gumowska oraz Malinowski, jesień i lista osobista

Miałam dwa powody, żeby przeczytać tę książkę. Pierwszy to Ryszard Kapuściński, a drugi to Bronisław Malinowski. Wielkim i niezrealizowanym marzeniem Kapuścińskiego (tym, co regularnie tu zaglądają nie muszę przypominać, a nowych gości uczulam, Ryszard moim Mistrzem!) była podróż śladami Malinowskiego. Malinowski zaś, a precyzyjniej jego monumentalne dzieło „Dziennik w ścisłym …

„Długi film o miłości. Powrót na Broad Peak” Jacek Hugo-Bader

Gdyby nasze talenty stały się nagle kwestią życzeniową – ja chciałabym dostać zdolności literackie i interpersonalne Jacka Hugo-Badera (zaraz potem Andrzeja Stasiuka, ale o tym innym razem). Dlaczego?! Bo facet imponuje mi nie tylko fenomenalnym talentem reporterskim, ale także swoją nieustępliwością, dociekliwością, odwagą i nieokiełznanym wyrażeniem emocji. Ja tak nie …

„Śladami Steinbecka. W poszukiwaniu Ameryki” Geert Mak. A na tylnym siedzeniu noblista…

„Śladami Steinbecka” Geerta Maka to reportaż o dwóch Amerykach. Tej steinbeckowskiej z roku 1960 – potężnej, jednorodnej, ciut naiwnej, pastelowej, czasów cadillaca eldorado, gdzie wiara w ‚american dream’ jest wiarą dominującą i niezachwianą. I tej drugiej, współczesnej, pióra holenderskiego reportera i historyka – silnie pluralistycznej, naznaczonej kryzysem, lękiem, ale też …

„100/xx. Antologia polskiego reportażu XX wieku” pod red. Mariusza Szczygła, czyli 504 godziny z reportażem.Postscriptum

Kapuściński miał rację. Według autora „Hebanu” przepis na dobry reportaż ma jasno określone proporcje – Na jedną stronę napisaną – przypada sto przeczytanych. Bez dobrego backgroundu (jak mawiają ludzie na zachodzie Europy lub Mariusz Szczygieł w wywiadach i we wstępie antologii) nie ma szans na dobry tekst. Kropka. Reguła „oczytania w temacie” jest …

„Jarmark sensacji” Egon Erwin Kisch. Mój praski druh

Kischa należy/warto znać. Z Kischem trudno nie sympatyzować. Ten światowej sławy reporter podniósł suche sprawozdanie do poziomu sztuki. Zachwycał i nadal zachwyca, nie tylko kunsztowną literacką formą, ale także doborem tematów. Bo choć zwiedził prawie cały świat, to inspirowało go również najbliższe otoczenie. Potrafił z niemal każdego, nawet najbardziej błahego, zdarzenia uczynić …

Historia utkana z lęku. „Oczy zasypane piaskiem” Paweł Smoleński

We wstępie do wcześniejszej książki Smoleńskiego „Pochówek dla rezuna” Ryszard Kapuściński podkreślał, że pamięć i stosunki polsko-ukraińskie to świat, który, nie podąża naprzód, lecz krąży po tej samej orbicie, wokół tej samej osi wzajemnych uprzedzeń, rozgoryczenia i zajadłej wściekłości [wszystkie podkreślenia M.D]. Natomiast Adam Szostakiewicz pisał o „Pochówku…”: Mało powstało ostatnio tak czystych moralnie …

Przypowieść o człowieczeństwie

Każdy, kto choć trochę interesuje się literaturą non-fiction słyszał zapewne o książce „Eli, Eli” Wojciecha Tochmana, która wydana na jesieni ubiegłego roku, wywołała niemałą burzę wśród czytelników. Najnowsza publikacja autora „Bóg zapłać” dotyka bowiem kilku punktów drażliwych dla zachodniego odbiorcy, nie konstruuje łatwych pytań i tym samym nie daje łatwych …

Łukaszenka i jego państwo. „System Białoruś” Andrzej Poczobut

Dziś już wiemy, że w sferze życzeń pozostaje myślenie, iż czas dyktatur skończył się wraz ze schyłkiem XX wieku. Wystarczy, że spojrzenie skierujemy na naszych wschodnich sąsiadów – Białoruś, gdzie reżim autorytarny od dwudziestu lat ma się dobrze, a nawet bardzo dobrze. Aleksander Łukaszenka od 1994 roku nieprzerwanie rządzi krajem. …

Trudna miłość – Bukareszt

Jaka miłość jest najtrwalsza? Z mojego (bagatela!) dwudziestoośmioletniego doświadczenia wynika, że miłość o charakterze trudnym. Im miłość bardziej skomplikowana, im bardziej targająca ciałem i duszą, tym proporcjonalnie mocniejsze i trwalsze jest uczucie.  A rzeczona trudna miłość bardziej odporna na wszelką dobrą (i złą?!) radę dalszych lub bliższych krewnych, znajomych, przyjaciół, życzliwych i …

Pragnienie (nie)powtarzalności

W swojej najnowszej książce Wojciech Jagielski ponownie zabiera czytelnika w podróż do Republiki Południowej Afryki, lecz tym razem nie jest to podróż tylko i wyłącznie reporterska, dalej poznawcza, ale także, albo przede wszystkim rozliczeniowa i bardzo osobista. „Trębacz z Tembisy”  to opowieść o pasji i poświęceniu. Pretekstem do poruszenia tejże …

Recenzja. Nobel. Tochman. Pieśń

„Przemytnika kokainy radości i smutki” Podobno najlepiej ukryć towar w marmurze. Tym najdroższym, najbardziej cennym, po którym stąpać będą najbogatsi i najbardziej wpływowi ludzie świata. Nie żaden średniozamożny ważniak w garniaku od Armianiego, który szoruje bankowe parkiety. Prawdziwi bogacze, prawdziwe sławy. Tak wartościowego towaru bowiem celnik nie ruszy. Będzie obawiał …

„Nie pisz wierszy, bo będziesz nieszczęśliwa”

W biografii Papuszy, a właściwie Bronisławy Wajs, wiele jest niewidomych. Już wątpliwość stanowi data i miejsce jej urodzenia. Był to może sierpień 1908 roku (chłopi kończyli zbierać zboże z pól w dniu, w którym się rodziła) a może maj 1910 roku. W cygańskim taborze, który żył zgodnie z rytmem wyznaczanym …

Raj i jego nieszczęścia

Maciej Wasielewski z każdą kolejną książką jest coraz bliżej tytułu – reporter, specjalista od miejsc trudno dostępnych. Najpierw stworzył świetny reportaż z duńskich Wysp Owczych „81:1. Opowieści z Wysp Owczych” – pełen ciekawostek, humoru i historii z życia szczęśliwych (lub prawie szczęśliwych) mieszkańców wyspy (oczywiście, że istnieją smugi cienia w …

Dzikie, dziksze, bardziej dzikie…

Wydawać by się mogło, że pojęcie dzikości w kontekście nieznanego lądu jest pojęciem, które coraz trudniej znajduje realne zastosowanie. Bo czy są na świecie jeszcze lądy niezbadane i nieodkryte przez człowieka? Niezamieszkane i owszem, jasna sprawa. Ale czy istnieją takie tereny, które kurtuazyjnie nazywa się białymi plamami na mapie świata? …

(Nie)pokonany Mugabe

Robert Mugabe w 2008 roku przegrywa wybory prezydenckie w Zimbabwe. Człowiek, który nieprzerwanie rządzi krajem od 1987 roku, powinien ustąpić miejsca działaczowi opozycji Morganowi Tsvangirai, który te wybory wygrał. Ale apodyktyczny i bezwzględny Mugabe nie jest, zresztą nigdy nie był, skory do ustępstw. Z ogłoszeniem wyników wyborów zwleka cztery miesiące. …

Safari Theroux. Miłość i smutek w Afryce

„Lata nie są przypadłością, starość jest siłą” przekonuje Paul Thoroux w książce „Safari mrocznej gwiazdy” w przededniu swoich 60 urodzin, które to – wbrew negatywnej opinii bliskich i znajomych, postanawia spędzić w Afryce. Pisarz-podróżnik, który po prawie czterech dekadach powraca na kontynent, prezentuje czytelnikowi refleksyjny i bardzo szczery, by nie …